Zrozumieć Biblię #3: wyjść - wejść

W Biblii fraza, powiedzenie: wyjście (i) wejść jest przez wielu tłumaczy przekładane jako...
-- wyjść, wejść - czyli bez tłumaczenia
-- wyjść, przyjść - błędne tłumaczenie
-- przebywać - moim zdaniem, błędne tłumaczenie

Fraza wyjść - wejść oznacza: dowodzić, kierować, władać.

Aby zrozumieć ten zlepek słów, trzeba by przeanalizować wersety w Biblii.

Księga Liczb 27,17

Przekład oryginalny:
(tekst hebrajskie czyta się od prawej do lewej)

אשר יצא לפניהם ואשר יבא לפניהם ואשר יוציאם ואשר יביאם ולא תהיה עדת יהוה כצאן אשר אין להם רעה

Translator Google (po pewnych poprawkach):
Kto szedł przed nimi, i którzy byli przed nim, a którzy idąc co nie sprowadzi ich (jako) zgromadzenie Jahwe jako owce, które nie ma żadnego pasterza.

Biblie Tysiąclecia:
,który by na jej czele wychodził i wracał, wyprowadzał ich i przyprowadzał, by społeczność Pana nie była jak stado bez pasterza.

Moja propozycja tłumaczenia:
Kto dowodziłby nimi, oraz kierował nimi, aby jako lud Jahwe nie stał się jak stado owiec, bez pasterza (czyniąc zło). 

Dlaczego BT pomija kompletnie odniesienie do owiec?
Tego nie wiem.

Ale warto spojrzeć na wersję tego wersetu w LXX (Septuaginta):
ὅστις ἐξελεύσεται πρὸ προσώπου αὐτῶν καὶ ὅστις εἰσελεύσεται πρὸ προσώπου αὐτῶν καὶ ὅστις ἐξάξει αὐτοὺς καὶ ὅστις εἰσάξει αὐτούς, καὶ οὐκ ἔσται ἡ συναγωγὴ κυρίου ὡσεὶ πρόβατα, οἷς οὐκ ἔστιν ποιμήν.

Widać od razu, że dany fragment jest dłuższy i gdyby go przetłumaczyć, to pojawia się w nim pewne powtórzenie do słów z początku. 

Co dziwne, bardzo składnie tłumaczy to Biblia Gdańska (1632):Któryby wychodził przed nimi, i któryby wchodził przed nimi, i któryby je przywodził, aby nie był lud Pański jako owce, nie mające pasterza.


Księga Liczb 27,21

Przekład oryginalny:
(tekst hebrajskie czytać od prawej do lewej)

ולפני אלעזר הכהן יעמד ושאל לו במשפט האורים לפני יהוה על פיו יצאו ועל פיו יבאו הוא וכל בני ישראל אתו וכל

העדה

Translator Google (z pewnymi poprawkami):
A przed Eleazara kapłanem przestrzeganie i poprosić go ma o prawo Urim przed Jahwe. Z jego ust pójść, i z jego ust przyjść, on i wszyscy potomkowie Izraela, i cała społeczność.

Biblia Tysiąclecia:
Winien się jednak stawić przed kapłanem Eleazarem, a ten będzie za niego pytał Pana przez losy urim. Tylko na jego rozkaz winni wyruszać i na jego rozkaz wracać, zarówno on, jak i wszyscy Izraelici i cała społeczność.

Moja propozycja tłumaczenia:
(...) To on będzie obwieszczał o wszystkim, czy ma on wyruszać, wszystkie dzieci Izraela i cała społeczność.

Księga Powtórzonego Prawa 31,2

Biblia Gdańska (1632):
I rzekł do nich: Sto i dwadzieścia lat jest mi dziś; nie mogę więcej wychodzić i wchodzić; a też mi Pan powiedział: Nie przejdziesz za ten Jordan.

Biblia Paulistów (2008):

Dziś mam sto dwadzieścia lat. Nie mogę już wam przewodzić, a PAN mi powie dział: «Nie przejdziesz przez Jordan»

A co na to Biblia Tysiąclecia?
Biblia Tysiąclecia:
Dziś mam już sto dwadzieścia lat. Nie mogę swobodnie chodzić. Pan mi powiedział: Nie przejdziesz tego Jordanu.

Podsumowanie:

Dla osób, które orientują, lepszym przekładem będzie... Biblia Gdańska z 1632 roku, Biblia Paulistów mimo, że ma dość prosty język, to nie popełnia karygodnego błędy jaki został zawarty w BT.

1 Księga Królewska 3,7

Tutaj dany zwrot został w BT (Biblia Tysiąclecia) przetłumaczony poprawnie:

Biblia Tysiąclecia:

Teraz więc, o Panie, Boże mój, Tyś ustanowił królem Twego sługę w miejsce Dawida, mego ojca, a ja jestem bardzo młody i nie umiem rządzić.

1 Księga Królewska 15,17

Tekst oryginalny (czytać od prawej do lewej):

ויעל בעשא מלך ישראל על יהודה ויבן את הרמה לבלתי תת יצא ובא לאסא מלך יהודה

Biblia Tysiąclecia:

Albowiem król Izraela, Basza, wtargnął do Judy i zaczął umacniać Rama, aby [nikomu] nie dać dostępu do króla Judy, Asy.

Biblia Paulistów:

Basza bowiem, król Izraela, najechał na Judę i zaczął umacniać twierdzę w Rama, aby kontrolować dostęp do kraju Asy, króla Judy.

Biblia Gdańska:

Albowiem Baaza, król Izraelski, wyciągnął przeciw Judzie, a zbudował Ramę, aby nie dopuścił wychodzić i wchodzić nikomu do Azy, króla Judzkiego.

Moja propozycja tłumaczenia:

Basza, król synów Izraela najechał ziemie Judy i zbudował Rama dla wojska, aby dowodzić przeciwko Asa, królowi Judy.

2 Księga Królewska 11,8

Biblia Gdańska:

A tak obstąpicie króla około, każdy mając broń swą w rękach swych; a ktobykolwiek przyszedł do waszego szyku, niech będzie zabity, a wy będziecie przy królu, gdy wychodzić i wchodzić będzie.

Biblia Paulistów:

Stańcie wokół króla, każdy z bronią w ręku! Ktokolwiek będzie próbował zbliżyć się do szeregów, niech zginie! Nie odstępujcie króla nawet na krok!

Biblia Tysiąclecia:

Otoczcie w krąg króla, każdy z bronią w ręku! Kto by chciał wtargnąć w szeregi, niech zginie! Bądźcie przy królu, dokądkolwiek się uda! 

Potoczne tłumaczenie:

Straż ma otoczyć króla kordonem, i zabić, kiedy król będzie sprawował swoje obowiązki królewskie (dowodził, rządził).

Widać, że BP zbyt potocznie podeszła do tego wersetu, zaś BT "delikatnie" zakrzywia rzeczywistość.

2 Księga Kronik 15,5

Biblia Gdańska:

Ale teraźniejszych czasów niebezpieczno wychodzić i wchodzić; bo zamięszanie wielkie między wszystkimi obywatelami ziemi.

Biblia Paulistów:
W owych czasach, nie był bezpieczny ten, kto wychodził, ani ten, kto wchodził, gdyż nastały wielkie niepokoje pośród mieszkańców wszystkich krajów.

Biblia Tysiąclecia:

W owych to czasach nie było pokoju dla wychodzącego i wracającego, albowiem zawisł wielki niepokój nad wszystkimi mieszkańcami kraju.

W obu przypadkach mamy błędne tłumaczenie. To dziwne, że najpierw BP dobrze sobie radzi z tłumaczenie, a w innej księdze taki klops. O BT nie wspominam, bo tutaj to chyba zaczyna być delikatną normą.

Oczywiście poprawną formą powinno być (moja propozycja tłumaczenia):

W obecnych czasach niebezpiecznie rządzić; bo zamieszanie wielkie między wszystkimi mieszkańcami kraju.

2 Księga Kronik 16,1

Oryginał (czytać od prawej do lewej):

בשנת שלשים ושש למלכות אסא עלה בעשא מלך ישראל על יהודה ויבן את הרמה לבלתי תת יוצא ובא לאסא מלך יהודה

Dosłowne tłumaczenie z poprawkami (translator Google):

W trzydzieści sześć królowania Asa, Basza król Izraela przybył na ziemie Judy i zbudował podziemny Rama poziom, (przeciwko) władaniu Asa, królowi Judy.

lub

W trzydzieści sześć królowania Asa, Basza król Izraela przybył na ziemie Judy i zbudował podziemny Rama poziom, aby władać (przeciwko) Asa, królowi Judy.

Biblia Paulistów:

W trzydziestym szóstym roku panowania Asy, Basza, król Izraela, najechał na Judę i zaczął umacniać twierdze w Ra ma, aby kontrolować dostęp do kraju Asy, króla Judy.

Biblia Tysiąclecia:

W trzydziestym szóstym roku panowania Asy powstał przeciw Judzie Basza, król Izraela. Zaczął umacniać on Rama, aby zamknąć królowi judzkiemu, Asie, drogę wyjścia i wejścia.

Biblia Gdańska:

Roku trzydziestego i szóstego królowania Azy, wyciągnął Baaza, król Izraelski, przeciwko Judzie, i zbudował Ramę, aby nie dopuścił wychodzić i wchodzić nikomu do Azy, króla Judzkiego."

Chwała tłumaczowi w BT, że zostawił oryginalny zwrot, bo ktoś kto go rozumie, domyśli się o co w tym tekście chodzi. BP trochę komplikuje sprawę, moim zdaniem.

Judyty 1,4

Biblia Paulistów:

Same bramy natomiast wznosiły się na wysokość siedemdziesięciu łokci i były szerokie na czterdzieści łokci, dzięki czemu jego potężne wojsko i oddziały pieszych mogły opuszczać miasto w szyku bojowym.

Biblia Tysiąclecia:

Same zaś bramy wznosiły się na wysokość siedemdziesięciu łokci, a szerokie były na czterdzieści łokci, tak aby mogły przechodzić jego wielkie siły wojskowe i defilować jego piechota.

Chodzi o to, że brama jest szeroka, aby można było zarządzać wojskami przy niej. 

1 Machabejska 15,14

Biblia Paulistów:

Otoczył miasto, a od strony morza zablokowały je okręty. Osaczył więc miasto od strony lądu i od morza i nikt nie mógł z niego wychodzić ani do niego wchodzić.

Biblia Tysiąclecia:

Otoczył miasto ze wszystkich stron, a okręty natarły od strony morza. W ten sposób ścisnął miasto od strony lądu i od strony morza i nikomu nie pozwolił ani wyjść z niego, ani wejść.

Chodzi oczywiście o... możliwość dowodzeniem, zarządzaniem miastem, a nie o to, że nie można będzie z niej wyjść, czy wejść. 

1 Machabejska 15,25

Biblia Tysiąclecia:

Król Antioch rozłożył się obozem koło Dory, na przedmieściu; sprowadzał do niego stale oddziały, budował machiny oblężnicze i tak zamknął Tryfona, że ten nie mógł ani wyjść, ani wejść.

Biblia Paulistów:

Król Antioch rozbił obóz pod Dorą. Nieustannie ją atakował i budował machiny oblężnicze. Osaczył Tryfona i nie pozwalał wychodzić ani wchodzić do miasta.

BP popełnia w tym miejscu błąd, kompletnie zakrzywiając rzeczywistość. Najbliżej jest BT, która nie tłumaczy zwrotu, to jeśli ktoś zna znaczenie tego zwrotu, będzie wiadome, o co tutaj chodzi. A wystarczyło w BT (Biblia Tysiąclecia) zastąpić wyjść, ani wejść - dowodzić/kierować/zarządzać.

Dzieje Apostolskie 1,21

Biblia Tysiąclecia:

Trzeba więc, aby jeden z tych, którzy towarzyszyli nam przez cały czas, kiedy Pan Jezus przebywał z nami,"

We wszystkich przekładać pada słowo: przebywał, choć na dole podane jest: wchodził i wychodził - czyli... kierował, nauczał, prowadził.

Ewangelia Według Św. Jana 10,9

Biblia Tysiąclecia:
Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony – wejdzie i wyjdzie, i znajdzie pastwisko.

Chodzi oczywiście o... będzie zbawiony, będąc pokierowanym, aby znalazł pastwisko.